نمونه گیری طبقه ای چیست؟ ، برای بیشتر کردن شباهت نمونه و جامعه و افزایش دقت نمونه برداری برای برآورد پارامترهای جامعه و دخالت دادن ویژگی های جامعه در نمونه، در روش نمونه گیری طبقه ای Stratified Random Sampling (نمونه گیری گروهی) جامعه به گروه های متجانس تقسیم و هر گروه از افرادی تشکیل می شود که ویژگی هایی مشابه دارند. پس از تقسیم جامعه به گروههای متجانس، تعداد نمونه نسبت به هر گروه مشخص و سپس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده یا منظم، تعداد عناصر مورد نیاز از هر گروه انتخاب می شود. از روش نمونه گیری طبقه ای (نمونه گیری گروهی) هنگامی استفاده می شود که محقق اطمینان داشته باشد که اعضای جامعه مورد بررسی، از نظر یک سری ویژگی ها (صفات) با هم متفاوت باشند. در روش نمونه تصادفی ساده، به این ویژگی ها توجهی نمی شود.

تعریف نمونه گیری طبقه ای

روشی از انتخاب نمونه است که در آن جمعیت را بر اساس یک سری ویژگی­ها طبقه­ بندی می­کنند که این طبقات هیچ نوع همپوشانی نداشته باشند یعنی هر فرد فقط و فقط به یکی از طبقات اختصاص داشته باشد سپس با استفاده از روش نمونه­گیری اتفاقی ساده از هر کدام از این طبقات نمونه مورد نیاز را انتخاب می­کنیم  و در پایان نمونه ­ها را روی هم می­ریزیم تا پارامتر جمعیت را برآورد کنیم.

شرایط استفاده از نمونه گیری به روش طبقه ای:

۱. این روش در موقعیت هایی استفاده می شود که نمونه خیلی بزرگ نباشد؛

۲. این روش به منطقی تصادفی بودن نمونه از جامعه توجه دارد.

یعنی قبل از انتخاب، جامعه به طبقه هایی تقسیم می شود، سپس به نسبت هر طبقه به طور تصادفی، نمونه انتخاب می شوند؛

۳. در صورتی که نسبت نمونه گیری در تمام طبقات یکسان باشد، این روش می تواند موجب اصلاح نمونه گیری تصادفی شود، چرا که اطمینان از حضور همه طبقات جامعه هست؛

۴. طبقات باید به گونه ای تعریف و تفکیک شوند که تا حد امکان طبقات از یکدیگر متفاوت (تفاوت بین طبقات) و در عین حال در درون هر طبقه تجانس و همگنی لازم (تشابه در درون) وجود داشته باشد.

به عبارت دیگر، طبقات از هم مستقل و لیکن در درون هر گروه یا طبقه، افراد همگن وجود داشته باشد.

نمونه گیری طبقه ای چیست؟ – کالج مدیریت

مزایا و معایب نمونه گیری طبقه ای -نمونه گیری طبقه ای چیست؟

مزایا: برآورد جداگانه برای هر یک از طبقات
افزایش دقت برآورد در صورت همگنی طبقات

معایب: همیشه طبقه بندی ممکن نیست.
ممکن است تعداد نمونه در طبقات کم باشد

الف) پژوهشگر، علاقه مند است اطمینان از این موضوع داشته باشد که هر یک از طبقه های موجود در جامعه، در نمونه او حضور دارند.

ب) جامعه، به خرده گروهها یا طبقه هایی تقسیم می شود و نمونه های مستقل از هر طبقه به طور تصادفی انتخاب می شوند. حجم نمونه در درون هر طبقه با توجه به دو روش نمونه گیری نسبتی) و یا نمونه گیری غیر نسبتی ) می تواند تعیین می گردد.

در نمونه گیری نسبتی، نسبت حجم نمونه انتخاب شده در هر طبقه به کل حجم نمونه با نسبت طبقه به کل جامعه برابر است.

اگرچه نمونه ­گیری به برآورد پارامترهای جامعه کمک می­کند، ولی ممکن است گروه­های فرعی معینی از اعضاء در جامعه وجود داشته باشند که انتظار رود در مورد یک مطالعه مورد توجه محقق، پارامترهای مختلفی داشته باشند. به عبارت دیگر هر گاه آزمودنی­ های جامعه از نظر برخی خصوصیات همگون نباشند و بتوان آنها را در طبقات مختلف گروه­بندی کرد، نمونه­ گیری باید طوری انجام شود که به نسبت افراد هر طبقه در جامعه، همان نسبت در نمونه نیز انتخاب شود.

برای مثال، برای پژوهشی که مدیر بخش منابع انسانی علاقه­مند به ارزیابی میزان نیازهای آموزشی کارکنان است، کل سازمان، جامعه پژوهش را تشکیل خواهد داد. امّا میزان کیفیت و فشردگی آموزش مورد نیاز مدیران ارشد، مدیران سطح پایین­تر، سرپرستان، تحلیل­گران رایانه، کارکنان دفتری و غیره برای هر گروه، متفاوت خواهد بود. آگاهی از انواع تفاوت­هایی که وجود دارد در ایجاد برنامه­ های آموزشی سودمند و مفید در سازمان کمک خواهد کرد. به این دلیل، اطلاعات باید به شیوه­ای جمع ­آوری شود که به ارزیابی نیازهای هر سطح از گروه­های فرعی در جامعه بتواند کمک کند. در این صورت واحد تجزیه و تحلیل می­تواند سطح هر گروه باشد.

فرآیند نمونه­ گیری طبقه­ ای همان­طور که از نامش پیداست، متضمن فرآیندی از تشکیل طبقات و تجزیه آنهاست که به وسیله انتخاب تصادفی آزمودنی از هر طبقه دنبال می­شود. در این نمونه ­گیری ابتدا جامعه به گروه­های ناسازگاری که در بطن پژوهش مناسب، مرتبط و بامعنا هستند، تقسیم می­شوند. بدون پیش گرفتن شیوه نمونه ­گیری طبقه ­ای، یافتن تفاوت­ها در پارامترهای گروه­های فرعی درون یک جامعه نمی­تواند ممکن باشد.

طبقه ­بندی نوعی طرح نمونه­ گیری کارآمد در پژوهش است؛ یعنی، طبقه ­بندی، اطلاعات بیشتری در مورد حجم نمونه معینی فراهم می­کند. طبقه ­بندی باید خطوطی را دنبال کند که با پرسش­های پژوهش متناسب باشند. برای مثال اگر ترجیحات مشتری را برای یک محصول مورد بررسی قرار می­دهیم، طبقه ­بندی جامعه می­تواند بر اساس حوزه ­های جغرافیایی، بخش­های بازار، سن مصرف­ کننده، جنسیت مصرف­ کننده، یا ترکیب ­های مختلفی از این موارد صورت گیرد. روش طبقه ­بندی، میزان همگنی را در هر طبقه و ناهمگنی را بین طبقات نشان می­دهد. به عبارت دیگر، اختلاف­ها و تفاوت­های بین گروه­ها بیشتر از تفاوت­های درون گروه­ خواهد بود.

وقتی جامعه به شیوه ­های صحیحی طبقه ­بندی گردید، نمونه­ ای از اعضای هر طبقه می­تواند با استفاده از نمونه­ گیری تصادفی یا نمونه ­گیری سیستماتیک، استخراج شود. آزمودنی ­های استخراجی از هر طبقه می­تواند نسبت به تعداد عناصر در هر طبقه متناسب یا نامتناسب باشد.