زمان مطالعه: ۵ دقیقه

پروپوزال چیست؟

پروپوزال چیست ؟ طرح تحقیق، مهم ترین و اصلی ترین بخش یک کار تحقیقی و پژوهشی است، طرح تحقیق ( Proposal) اصل تحقیق نیست، بلکه طرح اولیه و طرح پیشنهادی تحقیق است، طرح تحقیق در واقع شبیه طرح اولیه و پیشنهادی یک ساختمان است که توسط ارشیتکت (پژوهشگر یا محقق) ارکان اصلی آن طراحی و محاسبه شده و به صورت نقشه و ماکت ساختمان در آمده است و چنانچه یک مهندس خبره ( استاد راهنما ) به آن نگاه کند، بتواند ساختمانی را ( پژوهشی را) که بر اساس این نقشه شکل می گیرد، از قبل برای خود تجسم کند. پژوهشگری که قصد تحقیق دارد، ابتدا باید برای پژوهش مورد نظر خود طرح تحقیق بنویسد. طرح تحقیق در واقع نقشه انجام تحقیق است و راهنمای محقق برای عملیاتی کردن و اجرای تحقیق است .

پروپوزال چیست ؟ و از چه قسمت‌هایی تشکیل می‌شود؟

عنوان موضوع

مهم ترین عنصری که باید در نظر داشته باشید علاقه خود شماست. البته باید در نظر داشته باشید از موضوع کاری استاد راهنمایتان دور نشوید. یک موضوع خوب باید مختصر و مفید باشد نه خیلی بلند که خواننده را خسته کند و ان قدر کوتاه که هسته مطلب عرضه نشود.

یک موضوع خوب باید بدیع و نو باشد. مهم‌ترین چیزی که از یک پژوهش دانشگاهی یا پروژه کاری مد نظر داوران و انجام دهندگان آن کار قرار دارد، تازه و نو بودن آن است. یک موضوع خوب باید واقع‌بینانه و عملیاتی باشد. شاید شما دوست داشته باشید موشک هوشمند با برد n کیلومتر بسازید ولی آیا در حوزه کاری شماست؟ با توان شما همخوانی دارد؟ امکاناتتان به شما اجازه این کار را می‌دهند؟ یک موضوع خوب باید همسان با سطح تجارب شما باشد.

 

بیان مسئله در پروپوزال چیست ؟

این قسمت باید واضح و روشن باشد به طوری که مطمئن شوید کسانی که قرار است آن را بخوانند بدون آن که برایشان سوال ایجاد شود، دلیل این تحقیق را متوجه می‌شوند. بهتر است نظم موجود در این قسمت برای خودتان واضح باشد. مثلا روند کلی آن را از کل به جزء در نظر بگیرید. مطالب عنوان شده نباید از هم گسسته باشد و ذهن مخاطب را از هم بپاشد بلکه باید به هر روشی مخاطب را به سمت خود جذب کند. به یاد داشته باشید که از کارهایی که قبلا انجام شده نام ببرید و کار خود را با آن‌ها مقایسه کنید.

 

سوالات و فرضیات

در این مرحله از نگارش پورپوزال proposal باید سوالات پیش رو را در غالب چند سوال کوتاه و معمولا در نیم سطر یا یک سطر بنویسید. نوشتن سوالات تحقیق به شما کمک می‌کند بدانید برای چه هدفی و چرا قصد انجام مقاله و پایان نامه را دارید.  شما باید تمام سوالاتی که ذهن شما را درگیر این موضوع کرده است را به روش بارش مغزی بنویسید یعنی ابتدا تمام سوالاتی که به ذهن شما خطور می‌کند را بنویسید و بعد بین آنها چند سوال را انتخاب کنید و در پورپوزال proposal وارد کنید در آخر فرضیات و پاسخ احتمالی به سوالات را بنویسید.

ابزار تحقیق در پروپوزال چیست ؟

در برخی رشته‌ها لازم است برای انجام تحقیق از یک سری ابزار بهره بگیرند مثلا نیاز به تدوین پرسش‌نامه یا استفاده از پرسش‌نامه‌های قبلی وجود داشته باشد و یا نیاز باشد اسناد موجود در کتابخانه‌ها را بررسی کنید یا در رشته‌های پزشکی، آزمایشاتی انجام دهید. به هر حال همه این ابزارها را واضح شرح دهید.

پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات

پیشینه تحقیق که گاهی به آن مرور ادبیات می‌گویند، برگردانده شده و معادل عبارت انگلیسی litrature review است. در قسمت پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات پروپوزال، کارهای پیشین را توضیح می‌دهید. مقالات قبلی و یا کتاب‌های مرتبط را بررسی می‌کنید و دقیقا مشخص می‌کنید که چه روش‌های مختلفی برای حل هر یک از اجزای مسئله یا پاسخ به سوالات  مطرح‌شده در بیان مسئله اجرا شده است.

همچنین باید منابعی (مقالات و کتب) را که می‌خواهید از آن در نوشتن پایان‌نامه یا تحقیق خود استفاده کنید، مشخص نمایید و با جزئیات کافی بیان کنید که چرا که می‌خواهید از آن‌ها کمک بگیرید و روند طی شده را توضیح دهید. در این حالت است که دقیقا مشخص می‌کنید در این روند شکل گرفته، کدام سنگ را قرار است بردارید. شما باید از نقط ضعف و قوت کارهای پیشین به نحو احسن استفاده کنید.

در مرحله نوشتن پیشینه تحقیق شاید نیاز به ترجمه مقالات مرتبط نیز پیدا کنید. اگر خودتان زبان انگلیسی (یا در برخی رشته‌ها عربی یا فرانسوی) را به خوبی می‌دانید، کارتان با سرعت بیشتری جلو خواهد رفت. در غیر اینصورت نیز از خدمات با کیفیت موسساتی همچون کالج مدیریت با قیمت مناسب می‌توانید استفاده نمایید.

 

روش و مراحل تحقیق

مهم‌ترین رکن پروپوزال شما را شامل می شود. شما در این قسمت نوع تحقیق و مراحل انجام آن را بیان می‌کنید. در واقع هر کاری که انجام داده‌اید و یا می خواهید انجام دهید را در این قسمت بازگو می کنید. همچنین ممکن است لازم باشد یک جدول زمان‌بندی ارائه کنید که به هر یک از اجزای برنامه طی چه بازه‌ی زمانی خواهید رسید. این بخش بیشتر از آن که برای داوران و کسانی که قرار است در برابر آن‌ها از پروپوزال و پایان نامه دفاع کنید، برای خودتان مهم است و به انجام بهتر تحقیق کمک می‌کند. از این رو پیشنهاد می‌شود آن را جدی بگیرید و با دقت تمام انجام دهید.

استفاده از منابع خارجی و معتبر علمی در پورپوزال

توجه داشته باشید که برای نوشتن یک پورپوزال پایان‌نامه باید از منابع علمی معتبر استفاده کنید. این مرحله از پورپوزال اهمیت کار شما را برای داوران مشخص می‌کند. در استفاده از منابع باید به علمی بودن آن اطمینان داشته باشید یعنی نمی‌توانید از سایت‌های نامعتبر یا مقالاتی که هیچ رفرنسی برای مبدا ارجا آن وجود ندارد استفاده کنید باید دقت کنید مقلات از درجه بالایی اعتبار علمی برخوردار باشد سعی کنید مقالات را از سایت‌های مانند  IEEE, ISI, WILEY, PUBMED, PROQUEST ,OXFORD JOURNALS , … می‌توانید دانلود و نسبت به استفاده در پورپوزال اقدام کنید.

بهتر است مختصری از کاربرد نتایجی که قرار است به آن برسید و اهمیتشان در برآورده کردن نیاز های محلی یا استانی یا کشوری را بیان کنید و در نهایت محدودیت های کار و نقص های احتمالی را نیز بازگو کنید.