چرخه عمر محصول چیست؟
چرخه عمر محصول ، مدیریت محصول شما تا دستیابی به حداکثر موفقیت در بازار ما به طور معمول توسط تبلیغاتی در طی روز بمباران می‌شویم که مطالب جذاب و هیجان‌انگیزی را در رابطه با ویژگی‌های جدید محصولات یادآوری می‌کنند. اما در همین زمان اگر دقت کنیم، در فروشگاه‌ها، صدها محصول مختلف را می‌بینیم که . . . تقریباً اصلاً تبلیغ و فعالیت بازاریابی خاصی برای آنها انجام نمی‌شود. پس دلیل اینکه برای برخی از محصولات شناخته‌شده به‌طور دائم بودجه تبلیغاتی و بازاریابی اختصاص داده میشود، و برخی دیگر از محصولات تنها به حال خود رهاشده‌اند که خودبه‌خود به فروش روند، چیست؟ یک پاسخ ساده به این سؤال این سؤال این است که کارشناسان و مدیران بازاریابی بر اساس جایگاه این محصولات در چرخه عمر محصول تصمیم گرفته و رفتار می‌کنند.
مراحل چرخه عمر محصول
۱٫ مرحله معرفی
فروش در ابتدا کند است؛ زیرا تا محصول جدیدی شناخته شود و جا بیفتد، زمانی باید بگذرد. همین امر مرحله معرفی در چرخه عمر محصول را به مرحله‌ای سخت برای بازاریابان تبدیل می‌کند. باید در باب مزایای محصول جدید به مصرف‌کنندگان آموزش دهید و هر چه محصول ناآشناتر باشد، تغییرات بیشتری در ذائقه مصرف‌کنندگان لازم است؛ پس مرحله معرفی نیز طولانی‌تر میشود. در مرحله معرفی، بازاریاب‌ها فعالیت‌شان را بر هدایت مشتریان احتمالی جدید به سوی محصول جدید و هیجان‌انگیز خود متمرکز می‌کنند. آنها کم‌تر نگران رقابت و بیشتر به فکر تبدیل مشتریان بدگمان به طرفداران خود هستند.
۲٫ مرحله رشد
پس از مدتی، اغلب بعد از آنکه ۱۰ تا ۲۰ درصد بازار بالقوه تحت پوشش قرارگرفته باشد، ایده جدید، زمان و مکان مناسب خود را می‌یابد و چرخه عمر محصول وارد مرحله رشد میشود. مشتریان محصول را می‌پذیرند و تعداد بیشتری از آن به فروش می‌رود. نرخ رشد به سمت بالا جهش می‌کند. متاسفانه موفقیت بسیار عینی محصول جدید، توجه رقبا را نیز جلب می‌کند، همیشه در مرحله رشد، تعداد محصولات رقیب افزایش می‌یابد و بدین‌جهت سرکردگان بازار عمدتا از سهم بازارشان کاسته میشود؛ اما با این حال، این رشد سریع معمولا به تمام رقبای مطرح سود می‌رساند و در نتیجه همه احساس خشنودی می‌کنند. در این مرحله از چرخه عمر، بازاریاب‌ها با کوشش برای به حداکثر رساندن سهم توزیع و مصرف خود برای کسب جایگاهی بهتر رقابت می‌کنند، با این امید که در مراحل بعدی چرخه عمر محصول یکی از جایگاه‌های نخست را در بازار به دست آورند.
۳٫ مرحله بلوغ
در پایان دوره شادمانی رشد، امر غم‌انگیزی روی می‌دهد؛ بازاریاب‌ها، بازار را از دست میدهند. پس از آنکه اکثر افراد توانایی که اسکیت‌بازی دوست دارند، اولین جفت کفش‌های اسکیت خود را خریدند، وضعیت بازار کفش اسکیت تغییر می‌کند. حالا دیگر نمی‌توانید صرفا با پخش اخبار خوب در مورد محصول جدید ثروتمند شوید، حالا باید برای فروش با چنگ و دندان با رقبایتان مقابله کنید. در بهترین حالت، می‌توانید اغلب مشتریان قدیمی را حفظ کنید و سهمی هم از افرادی به خود اختصاص دهید که با تمایلی شدید به کفش‌های اسکیت به دنیا آمده و بزرگ شده‌اند. روزهای رشد هیجان‌انگیز دیگر سپری شده؛ زیرا بازار شما اشباع شده، بدین معنا که اکثر مشتریان احتمالی، از محصول اطلاع یافته و در حال استفاده از آن هستند.
وقتی بازاری اشباع شد، دیگر نمی‌توان صرفا با جست‌وجوی مشتریان جدید فروش را افزایش داد، آنچه مرز بلندپروازی‌های شما را تعیین می‌کند نرخ جایگزینی محصولات توسط مشتریان و توانایی شما در ربودن مشتری از سایر رقبایتان است. راهی که باید در پیش بگیرید، بازاریابی رقابتی و سهم‌گراست. همچنین باید به فکر بهبود بخشیدن به وجوه تمایز خود از رقبایتان و نیز انتقال درست آنها به مشتریانتان باشید.
چرخه عمر محصول – کالج مدیریت
۴٫ مرحله افول
در پایان بنابر آنچه مدل چرخه عمر محصول می‌گوید، مردم دیگر محصولات کهنه را با موارد نو مشابه عوض نمی‌کنند حتی اگر چیزی اساسا بهتر به بازار آمده باشد. چه کسی امروز صفحات L.P جدید می‌خرد، وقتی همان موسیقی‌ها روی سی‌دی موجود است؟ همه محصولات نهایتا وارد دوره افول می‌شوند که در این دوره فروش افت می‌کند، سودآوری منتفی میشود و اکثر رقبا از میدان خارج می‌شوند. گاهی می‌توانید با چسبیدن به عرضه محصول و خدمات به مشتریان وفادار و جان‌سخت، سود خوبی کسب کنید، اما این کار اغلب اتلاف وقت است. بهترین کار این است که در زمان رونق تا حد ممکن سرمایه جمع کنید و پس از آن خط تولید خود را در جهت رشد سریع و جدید بازارها تغییر مسیر دهید.
مفهوم چرخه عمر محصول چیست؟
مفهوم چرخه عمر محصول شامل آن چیزی نیز می شود که اصطلاح سبک، مد و سرگرمی زودگذر یا تفننی نام دارد.
- یک سبک، یک شیوه بیان برجسته و اساسی است. برای مثال، سبک های مختلفی در خانه سازی، رسمی و غیررسمی در پوشاک و رئالیستی و سوررئالیستی و بی محتوا در هنر وجود دارند. وقتی سبکی به وجود می آید، ممکن است عمر آن نسل ها به درازا بکشد.
- مد، یک سبک رایج فعلی یا معروف در یک زمینه خاص است. مد، اصولا مراحل زیادی را پشت سر می گذارد. نخست، معدودی از مصرف کنندگان برای جدا کردن خود از دیگران، به مورد جدیدی علاقه نشان میدهند. سپس، گروهی دیگر از مصرف کنندگان به پیروی از گروه پیشتاز از آنان تقلید می کنند. در مرحله بعد چرخه عمر محصول مد، جای خود را باز می کند و مورد پذیرش توده بازار قرار میگیرد. و سرانجام، با نزدیک شدن مدهای جدیدی که چشم مصرف کنندگان را می گیرد، مد قدیمی، کم کم رنگ می بازد و از بین می رود. بدین ترتیب، مد خیلی کند رشد می کند، برای مدت زمانی معروف میشود و سپس به آرامی رو به زوال می رود.
- سرگرمی های زودگذر، همان مدهایی هستند که به سرعت ظاهر می شوند، با شور و اشتیاق فراوان مورد استقبال قرار می گیرند، خیلی زود رشد می کنند و سریعا هم رو به زوال میروند. در چرخه عمر محصول عمر سرگرمی های زودگذر، بسیار کوتاه و تعداد طرفداران آن، کم است. سرگرمی های زودگذر، ماهیتی نوظهور و متناقض دارند. افرادی که در بی هیجان اند، کسانی که به دنبال دستاویزی برای تمایز خود از دیگران اند و گروهی که به دنبال مطلبی برای گفتگو درباره آن با دیگران هستند، از سرگرمی های تفننی، استقبال می کنند. عمر سرگرمی های زودگذر، کوتاه است، چرا که این گونه سرگرمی ها معمولا نیازی را برآورده نمی کنند.
جمع بندی بحث چرخه عمر محصول
چرخه عمر محصول می‌تواند یک ابزار کارآمد برای برنامه‌ریزی در خصوص عمر محصول باشد که البته محدودیت‌هایی نیز با خود همراه دارد. همه محصولات دارای مسیر و جهت حرکت جریان رشد قابل پیش‌بینی و ملایم نیستند.برخی محصولات وابسته به چرخه و مسیر تجاری ویژه بوده و یا عوامل فصلی بر رشد آن تاثیر بالایی خواهد داشت. برای مثال : در تمام کشورها ( به جز ایران ) درخواست برای تحصیلات عالی‌تر، به روند رشد اقتصادی بسیار وابسته است .
وقتی شرایط اقتصادی نامناسب میشود ، تعداد بیشتری از مردم ، شغل خود را رها کرده تا برای به دست آوردن فرصت شغلی بهتر، برای سطح بالاتری از تحصیلات ثبت‌نام مینماید. ( ازآنجایی‌که ما اقتصاد نداریم ، نیاز به توضیح آن در مورد ایران دیده نمی‌شود ) . این به این معنا نیست که در شرایط خوب اقتصادی ، تحصیلات کاهش پیدا مینماید ، بلکه به این معنا است که در شرایط خوب اقتصادی ، بازار تحصیلات در قسمت پایین چرخه عمر خود است.
