روش دلفی ، تکنیک دلفی یک فرآیند قوی مبتنی بر ساختار ارتباط گروهی است. این روش برای اولین بار توسط دالکلی و هلمرده در سال ۱۹۵۰ برای موسسه راند ارائه شد. این روش در مواردی که دانشی ناکامل و نامطمئن در دسترس باشد و یا محدودیت هایی از لحاظ کاربرد قوانین، فرمولها و مدل های ریاضی مشاهده شود، مورد استفاده قرار می گیرد. بدین منظور نظرها و قضاوتهای افراد در یک حیطه معین جمع آوری می شوند. به عبارت دیگر قضاوت به متخصصان آن امر سپرده می شود.

عنوان دلفی برگرفته از نام معبدی معروف در شهر دلف یونان باستان است که در آن معبد، کاهنان یونانی مردم شهر را از وقایع و حوادث آینده مطلع می ساختند، امری که هم اکنون متخصصان مطالعه آینده انجام میدهند.

روش دلفی عمدتا با هدف کشف ایده های خلاقانه و قابل اطمینان و یا تهیه اطلاعاتی مناسب به منظور تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرد. این روش به منظور بررسی نگرشها و قضاوت های افراد و گروه های متخصص و نیز ایجاد هماهنگی بین دیدگاهها، به نظرسنجی از افراد می پردازد. این نظرسنجی ها با استفاده از پرسشنامه و بدون الزام افراد به حضور در محلی معین، طی چندین مرحله انجام میشود. در پایان جمع بندی، ارزش گذاری و تحلیل مجموعه دیدگاه ها و نظرهای افراد، مبنای هدف گذاری، تدوین برنامه و یا تصمیم گیری قرار می گیرد.

روش دلفی چیست؟

یک روش یا تکنیک ارتباطی ساختمند است که در اصل به منظور پیش‌گویی سامانمند و تعاملی با تکیه برهم‌اندیشی خبرگان ابداع شده و توسعه پیدا کرده‌است. این روش که در آینده‌پژوهی استفاده می‌شود عمدتاً اهدافی چون کشف ایده‌های نوآورانه و قابل اطمینان یا تهیه اطلاعاتی مناسب به منظور تصمیم‌گیری را دنبال می‌کند. روش دلفی فرایندی ساختار یافته برای جمع‌آوری و طبقه‌بندی دانش موجود در نزد گروهی از کارشناسان و خبرگان است که از طریق توزیع پرسشنامه‌هایی در بین این افراد و بازخورد کنترل شده پاسخ‌ها و نظرات دریافتی صورت می‌گیرد.

ویژگی‌های روش دلفی

روش دلفی با وجود تفاوت­‌هایی در نحوه‌ی به‌کارگیری، ویژگی‌های زیر را دارد:

روش دلفی متشکل از مشارکت‌کنندگانی است که به دلیل تخصص‌شان در موضوع موردنظر انتخاب شده‌اند؛

در این روش از یک سری پرسش‌نامه‌های ترتیبی در دو یا چند دور (round) استفاده می‌شود؛

در دور اول، مشارکت‌کنندگان ایده‌­ها و موضوعات اصلی را تعیین می­‌کنند؛

ایده‌های مطرح شده در دور اول، تلفیق می‌شوند تا پرسش­نامه‌­ای برای دورهای بعدی طراحی شود؛

در مرحله‌ی ارزیابی (دور سوم به بعد)، پاسخ‌ها در اختیار اعضا قرار می‌گیرد و از آن­ها خواسته می‌شود تا پاسخ‌های اولیه‌ی خود را ارزیابی کنند؛

نقاط قوت و ضعف روش دلفی

نقاط قوت عبارت‌اند از:

• روشی است انعطاف‌پذیر که در زمینه‌های فراوانی کاربرد دارد.
• ارتباطات در قالب یک گروه را با وجود محدودیت‌های زمانی و مکانی، امکان‌پذیر می‌سازد.
• در هزینه‌های مالی و زمان مشارکت‌کنندگان صرفه‌جویی می‌کند.
• احتمال تأثیرپذیری اعضا از ایده‌ی یکدیگر، در مقایسه با گروه‌های با ارتباط رودررو، کاهش می‌­یابد.
• گمنام و ناشناس بودن اعضا برای یکدیگر، موجب خلاقیت، صداقت و توازن ایده‌ها می‌شود.

نقاط ضعف عبارت‌اند از:

• در رابطه با تفسیر و تحلیل نتایج و نیز تعریف اتفاق‌نظر، این روش از راهنما و استاندارد توافق شده‌ای بهره نمی­‌برد. این اشکال در چگونگی انتخاب مشارکت‌کنندگان نیز مشاهده می‌شود.
• تعمیم دادن نتایج همیشه ممکن نیست، چراکه ممکن است گروه دیگری به نتیجه‌ی متفاوتی برسند و نمی‌توان نتیجه گرفت که نتیجه‌ی حاصل شده، تنها نتیجه‌ی ممکن یا نتیجه‌ی صحیح است.
• روش دلفی مستلزم تعهد بالای مشارکت‌کنندگان است. با این حال در طول فرایند، معمولا بسیاری از آنان از پژوهش کناره‌گیری می‌کنند.
• ممکن است آن حد از غنا و عمق ایده‌ها را، آن­‌طور که در گروه‌های رودررو مشاهده می‌شود، نداشته باشد.

روش دلفی – کالج مدیریت

مزایای روش دلفی

دلفی روشی ارزان، چندکاره، عینی، بدون تهدید و آسـان بـرای شناسایی و فهمیدن است و با استفاده گسترده از نظرات، اجماع قوی و مسـتحکم از نظـرات، بخصـوص در مـوارد عـدم وضوح و کمبود شواهد تجربی، ارائه می دهد  بـا آن کـه هزینه و زمان مورد نیاز برای دلفی با توجه به هـدف، ابـزار و تعداد شرکت کنندگان است، ولی در بعضی منـابع هزینـه بـردار ذکر گردیده اسـت. انعطـاف پـذیری زیـاد رویکـرد، کـاربرد در دیسیپلین های مختلف، بکارگیری رویکردهای ارتبـاطی مختلـف و امکـان اسـتفاده در سـطح جغرافیـایی وسـیع، عـدم نیـاز بـه آموزش مصاحبه گران، گمنامی، ارائه بحث های باز،شناسـایی و فهم زیربنای موضوع از مزایای دیگر دلفـی اسـت.

۱) ایجاد سریع وفاق

۲) عدم محدودیت جغرافیایی برای شرکت کنندگان

۳) قابلیت پوشش دادن طیف وسیع از کارشناسان

۴) جلوگیری از غلبه تفکر گروه گرایانه و سکوت گرایی اقلیت

۵) ایجاد ایده های خلاقانه

۶) قدرت پیش بینی موضوع های تک بعدی پیچیده

یکی از دلایل اصلی محبوبیت مورد استفاده در تکنیک دلفی این است که تعداد زیادی از افراد در نقاط مختلف و حوزه های تخصص می توانند به صورت ناشناس گنجانده شوند ، بنابراین از تسلط بر روند اجماع توسط یک یا چند خبره جلوگیری می شود.

معایب روش دلفی

از مهمترین محدودیت های این تکنیک، نیازمندی به تلاش و کار زیاد، سیر آهسته و وقت گیر بودن آن است. از نظـر روش شناسی نیز دارای نقیصه مهمی بوده که ممکن است عملاً آن را بی اعتبار سازد، چنان که دلفی در اصل کوشش نموده تا با نزدیـک کـردن مصـنوعی عقایـد متخصصـان بـه یکـدیگر از توزیع آماری اطراف میانه استفاده نماید. به عبارتی ممکـن است اجماع ظاهری یا فشار برای هم نوایی با رتبه بنـدی رخ دهـد و یـا بـازخورد توافقـات گـروه بـر نظـرات پانلیسـت هـا تـأثیر بگذارد.

همچنین تکنیک دلفی تنها مرحله آغازینی است که صـرفاً بـرای کسب اجمـاع مـی کوشـد و ایـن اجمـاع ضـرورتاً دقیـق تـرین نظـر نیست و ممکـن اسـت نتیجـه، شناسـایی یکسـری عبـارات عمومی بجای عناوین خاص اطلاعاتی باشد. چرا که در دلفی فرض، برابری شرکت کنندگان از دانش و تجربه اسـت، اما در عمل این فرض ممکن است صـحیح نباشـد.

۱) وابستگی میزان موفقیت این روش به سطح کیفی اعضاء و شرکت کنندگان

۲) تحمیل پیش فرض ها و یا نظرات شخصی نظارت کنندگان

۳) در نظر نگرفتن نکات مورد اختلاف در پاسخ های دریافتی و عدم انجام بررسی کافی بر روی این موضوع

۴) اصولا ممکن است بعضی از صاحبان تخصص، پیش بینی کنندگانی قوی نباشند. یک کارشناس با تمایل به مراجعه به تخصص های شخصی، ممکن است پیش بینی های خود را در چارچوب قالبهایی خاص انجام دهد که شاید بهترین پیش بینی ها نباشند

۵) قالب بندی پرسشنامه ممکن است برای برخی از شرکت کنندگان مناسب نباشد

۶) پاسخها ممکن است با امید به این که در دور بعدی منجر به تمایل به سمتی خاص شوند، توسط مجریان دست کاری شوند.

۷) سردرگمی ، اختلاف نظر و عدم اطمینان در مورد پارامترهای تکنیک دلفی مانند تعریف اجماع گروهی ، انواع تکنیک دلفی ، انتخاب خبره، تعداد راند و گزارش روش و نتایج وجود دارد.